System kaucyjny w Polsce wejdzie w życie 1 października 2025 roku. Objęte nim będą
jednorazowe butelki plastikowe, puszki metalowe oraz szklane butelki, za które doliczona zostanie
kaucja w wysokości 0,50 zł lub 1 zł. Kaucja będzie zwrotna.
Kluczowe zasady systemu
- Zakres działania: System obejmie całą Polskę, zapewniając co najmniej jeden punkt
odbioru w każdej gminie. - Łatwość zwrotu: Konsument nie będzie musiał okazywać paragonu, by odzyskać kaucję.
- Uczestnicy: W systemie wezmą udział producenci, importerzy napojów, a także sklepy
detaliczne i hurtowe. - Operatorzy: Za organizację systemu będą odpowiedzialne tzw. podmioty reprezentujące
(spółki akcyjne), które uzyskają zezwolenie od Ministra Klimatu i Środowiska. Możliwe jest
funkcjonowanie kilku takich operatorów.
Obowiązki handlu i producentów
- Małe sklepy (do 200 m²): Mają obowiązek pobierania kaucji i mogą, ale nie muszą,
przyjmować z powrotem puste butelki plastikowe i puszki. Butelki szklane muszą jednak
przyjmować. - Duże sklepy (powyżej 200 m²): Muszą zarówno pobierać, jak i zwracać kaucję oraz zbierać
puste opakowania. Będą też musiały podpisać umowę z każdym operatorem, który się do
nich zgłosi. - Producenci: Będą musieli osiągnąć roczny poziom selektywnego zbierania opakowań,
wynoszący 77% od 2025 r. i 90% od 2029 r. Za niespełnienie tego wymogu grozi im opłata
produktowa, która będzie dzielona po połowie między producenta a operatora. Jeśli
producent nie przystąpi do systemu, poniesie potrójną stawkę tej opłaty.
Wysokość kaucji i kwestie VAT
- Kaucja: Wynosi 0,50 zł za butelki plastikowe (do 3 l) i puszki metalowe (do 1 l) oraz 1 zł za
szklane butelki wielokrotnego użytku (do 1,5 l). - VAT: Kaucja nie będzie wliczana do podstawy opodatkowania VAT, co oznacza, że
konsument nie zapłaci VAT od kaucji. Podatek ten zostanie naliczony jedynie od
niezwróconych opakowań, a odpowiedzialność za jego rozliczenie spoczywa na operatorach
i wprowadzających produkty na rynek.